Phải đứng cạnh một người vừa mới ăn tỏi bước lên xe bus hoặc vào trong thang máy quả thực là một thảm họa. Tương tự là những người chẳng may có mùi hôi nách quá nồng. Hoặc tệ hơn là một người vô ý vô tứ xì hơi ở nơi công cộng.

Thủ phạm là ai? Đó là một câu hỏi mà bạn có thể nhìn nét mặt để đoán ra được. Nhưng đã bao giờ bạn tự hỏi những mùi hôi trên cơ thể thực sự đến từ đâu? Hợp chất hóa học nào là thủ phạm cuối cùng gây ra mùi hôi trong miệng, dưới cánh tay, trong đường tiêu hóa và trên đôi tất của bạn.

Hãy cùng tìm hiểu xem:

[Infographic] Điểm mặt gọi tên những hợp chất gây hôi miệng, hôi nách, hôi chân - Ảnh 1.

Mùi hôi trong miệng

Trong phần lớn các trường hợp, nguyên nhân gây ra mùi hôi miệng chính là các vi khuẩn đang cư trú trong đó. Những vi khuẩn trên răng, kẽ nướu, trên lưỡi hay trong vòm họng của bạn đang liên tục trao đổi chất và thải ra các sản phẩm dư thừa. Các chất hóa học này có mùi và hỗn hợp mùi đó tạo ra chứng môi miệng.

Đóng góp chính vào mùi hôi trong miệng của bạn là các hợp chất dễ bay hơi của lưu huỳnh (volatile sulfur compounds - VSC). Chẳng hạn như hydrogen sulfide (H2S) có mùi trứng thối, methanethiol (còn được gọi là methyl mercaptan – CH4S) có mùi của bắp cải thối, và dimethyl sulfide ((CH3)2S) có mùi tương tự như tỏi.

Ở một nồng độ thấp, mũi người không thể ngửi thấy các hợp chất này. Nhưng ngưỡng khiến mọi con mắt trong thang máy đổ dồn về bạn cũng không quá cao. Chẳng hạn, nồng độ hydrogen sulfide (H2S) lên tới mức 0,00047 phần triệu đã có thể được ngửi thấy bằng mũi người.

Ngoài các hợp chất chính có gốc lưu huỳnh gây ra hơi thở có mùi, một số hợp chất phụ khác cũng đóng góp vào vấn đề, và chúng có thể đến từ đồ uống hoặc loại thực phẩm mà bạn ăn. Lấy ví dụ:

- Một bài báo khoa học trên tạp chí Journal of Breath Research tìm thấy hợp chất 3-mercapto-3-methylbutylformate sau khi uống cà phê khiến hơi thở của bạn có mùi giống mùi hôi của những con mèo.

- Hơi thở sau khi bạn ăn tỏi đến từ allyl methyl sulfide, một sản phẩm của quá trình phân hủy tỏi.

- Sau khi ăn thịt hoặc cá cũng khiến hơi thở bạn tỏa ra mùi nồng khó chịu. Đó là do vi khuẩn phân giải protein và tạo ra các hợp chất dễ bay hơi như cadaverine và putrescine. Một miếng thịt hoặc một con cá để lâu ngày ngoài trời cũng sinh ra những mùi thối rữa này.

[Infographic] Điểm mặt gọi tên những hợp chất gây hôi miệng, hôi nách, hôi chân - Ảnh 2.

Những vi khuẩn trên răng, kẽ nướu, trên lưỡi hay trong vòm họng của bạn đang liên tục trao đổi chất và thải ra các sản phẩm dư thừa có mùi hôi.

Mùi thối khi bạn xì hơi

Các hợp chất hữu cơ có chứa lưu huỳnh một lần nữa phải chịu trách nhiệm cho mùi hôi của khí trong đường tiêu hóa. Hợp chất chính chứa lưu huỳnh ở đây là hydrogen sulfide (H2S), tiếp theo là methanethiol và dimethyl sulfide.

Bạn có thể thắc mắc, không biết tại sao các nhà khoa học có thể phát hiện ra chúng. Bây giờ, bạn có thể dễ dàng thu thập khí xì hơi của một người và sử dụng một cỗ máy gọi là sắc ký khí để biết được các thành phần hóa học có trong đó.

Nhưng ngay cả khi không có một thiết bị hiện đại như vậy trong tay, các nhà khoa học vẫn có thể nghiên cứu những hỗn hợp khí trong đường tiêu hóa của bạn theo một cách khác, thô sơ và thủ công hơn.

Một nghiên cứu năm 1998 đăng trên tạp chí British Society of Gastroenterology đã tuyển dụng 16 tình nguyện viên và cho mỗi người ăn 200g đậu pinto. Sau đó, các nhà khoa học thu thập mẫu khí trong ruột già của họ bằng một ống luồn từ hậu môn vào trực tràng.

Trong phần đặc biệt nhất, hai tình nguyện viên có kinh nghiệm ngửi các loại khí gốc lưu huỳnh sẽ được mời đến. Các nhà khoa học bơm từ từ hỗn hợp khí mà thu được qua một chiếc ống để cách mũi hai giám khảo này 3 cm. Mỗi tình nguyện viên sẽ hít một vài hơi, rồi đánh giá mùi họ ngửi thấy theo thang đo từ 1 (không có mùi), đến 8 (rất khó chịu).

Nghiên cứu này đã cho ra một kết quả ngạc nhiên. Đó là mùi xì hơi của nam giới và phụ nữ khá khác nhau. Cả hai tình nguyện viên đều đánh giá nồng độ hydrogen sulfide (H2S) có trong mẫu phẩm của những người phụ nữ cao hơn, và chúng nặng mùi hơn đáng kể.

Nghiên cứu cũng tiết lộ rằng những người đàn ông có lượng khí trong trực tràng nhiều hơn, do vậy, mỗi cú xì hơi của họ cũng sẽ lớn hơn.

[Infographic] Điểm mặt gọi tên những hợp chất gây hôi miệng, hôi nách, hôi chân - Ảnh 3.

Các nhà khoa học làm việc với một cỗ máy sắc kí khí

Mùi hôi nách

Mỗi cm vuông dưới cánh tay của bạn đang là ngôi nhà cho khoảng 1 triệu vi khuẩn. Đó là lý do tại sao, mồ hôi của bạn vốn dĩ không có mùi, nhưng sau khi chúng được chuyển hóa bởi vi khuẩn, đó lại là một câu chuyện hoàn toàn khác.

Mùi hôi nách được sinh ra từ sự kết hợp của hai chất hữu cơ không chứa lưu huỳnh. Một trong số đó là Axit 3-methyl-2-hexenoic được mô tả là có mùi giống như những con dê. Hợp chất còn lại là Axit 3-hydroxy-3-methylhexanoic có mùi giống như cây thì là.

Ngoài ra, mùi hôi nách còn có thể đến từ một hợp chất chứa lưu huỳnh là 3-methyl-3-sulfanylhexan-1-ol có mùi như hành tây. Điều đặc biệt là ở chỗ, các nhà khoa học còn xác định được một hợp chất chứa lưu huỳnh có mùi trái cây trong mồ hôi nách, nhưng đáng tiếc, tỷ lệ của hợp chất này không cao, nên không át được các mùi khó chịu khác.

[Infographic] Điểm mặt gọi tên những hợp chất gây hôi miệng, hôi nách, hôi chân - Ảnh 4.

Mồ hôi của bạn vốn dĩ không có mùi, nhưng sau khi chúng được chuyển hóa bởi vi khuẩn, đó lại là một câu chuyện hoàn toàn khác.

Mùi hôi chân

Một lần nữa, mồ hôi là yếu tố chính gây ra mùi hôi chân - tuy nhiên, cũng như mùi hôi nách, bản thân mồ hôi chân không có mùi. Mùi của nó sinh ra chỉ từ các vi khuẩn phát triển dưới chân bạn mà thôi.

Ngoài các hợp chất methanethiol đã kể ra ở phía trên, hai trong số các hợp chất khác phải chịu trách nhiệm cho mùi hôi ở chân của bạn là axit propanoic và axit isovaleric. Axit propanoic được mô tả có mùi hăng, mùi chua và mùi ôi. Trong khi axit isovaleric gây ra mùi ôi giống như phô mai lên men.

Tham khảo Compoundchem

Dành cho những thanh niên đổ mồ hôi nách: Áo phông may kèm miếng lót thấm hút, chống ướt cánh đầm đìa